• 25 paź, 2025
• Jarosław Augustyniak
• No comment

Co zrobić, gdy wywołają wojnę? Praktyczny przewodnik po przetrwaniu

Choć nikt nie chce myśleć o wojnie, świat ostatnich lat pokazał, że konflikty zbrojne mogą wybuchnąć szybciej, niż się spodziewamy. W obliczu rosnących napięć międzynarodowych i wojennej retoryki, coraz więcej osób zadaje sobie trudne pytanie: co zrobić, jeśli w „ich” wojnę nas wciągną? Ten artykuł nie jest skierowany do „bohaterów”, ale do tych, którzy chcą żyć i pragną zabezpieczyć siebie oraz swoich bliskich przed tragicznymi konsekwencjami konfliktu. Lepiej wiedzieć i nigdy nie musieć korzystać z tej wiedzy, niż potrzebować jej i nie mieć żadnego planu.

Zrozumieć ryzyko: pułapki, które czekają na nieprzygotowanych

Zanim przejdziemy do konkretnych rozwiązań, trzeba zdać sobie sprawę z głównych zagrożeń, które niesie ze sobą wybuch wojny. Świadomość tych niebezpieczeństw jest pierwszym krokiem do skutecznego przygotowania.

1. Natychmiastowe zamknięcie granic. W momencie eskalacji konfliktu granice mogą zostać zamknięte dosłownie w ciągu kilku godzin. Wprowadzenie stanu wyjątkowego lub wojennego oznacza ograniczenie swobody przemieszczania się. Ruch lotniczy, kolejowy i drogowy może zostać wstrzymany, a na otwartych przejściach granicznych mogą powstać gigantyczne kolejki i chaos, skutecznie uniemożliwiając ucieczkę tym, którzy zwlekali. Decyzję o ewakuacji należy podjąć dzień za wcześnie, nie godzinę za późno – w panicy wybór miejsca, czasu i sposobu ucieczki dramatycznie maleje.
2. Powołanie do wojska. W przypadku wojny mężczyźni w wieku poborowym (obecnie w Polsce 18–60 lat) mogą zostać objęci obowiązkiem stawiennictwa, a w skrajnych sytuacjach – przymusowo wcieleni do służby. Stan wojenny często wiąże się z zakazem opuszczania kraju. Dla osób, które nie chcą lub nie czują się psychicznie i fizycznie gotowe do walki, rozważenie wcześniejszej emigracji lub ewakuacji w momencie narastania napięć może być jedynym rozsądnym wyjściem.
3. Utrata dorobku życia. Wojna to nie tylko zagrożenie dla zdrowia i życia, ale także realne ryzyko utraty całego majątku. Zniszczenia infrastruktury, grabieże, nacjonalizacje mienia czy hiperinflacja mogą sprawić, że oszczędności na krajowym koncie, mieszkanie w mieście czy lokalny biznes stracą jakąkolwiek wartość w ciągu kilku dni.
4. Chaos informacyjny i utrata kontaktu z bliskimi. Przeciążone lub zniszczone sieci komórkowe, przerwy w dostawie prądu i internetu mogą sprawić, że utrzymanie kontaktu z rodziną stanie się niemożliwe wtedy, gdy będzie najbardziej potrzebne. Rozdzielenie w pośpiechu ewakuacji może oznaczać zerwanie łączności na wiele tygodni.

Przygotowania: budowanie osobistej tarczy bezpieczeństwa

Kluczem do przetrwania jest przygotowanie. Osoby, które mają plan, działają sprawniej i pewniej w sytuacji kryzysowej.

Awaryjny plan finansowy: Twoje pieniądze poza zasięgiem wojny
Najważniejszym elementem jest dywersyfikacja i zabezpieczenie środków do życia. W czasie wojny krajowy system finansowy może się załamać. Warto już teraz pomyśleć o:

1. Kontach walutowych i bankowych za granicą: Założenie konta w stabilnym kraju Europy Zachodniej (Niemcy, Szwajcaria) daje dostęp do środków niezależnych od sytuacji w Polsce.
2. Inwestycjach poza krajem: Papiery wartościowe notowane na zagranicznych giełdach (USA, Niemcy, Szwajcaria), fundusze ETF czy obligacje korporacyjne pozwalają na szybki dostęp do kapitału w różnych walutach.
3. Aktywach fizycznych i cyfrowych: Część oszczędności warto ulokować w złocie inwestycyjnym lub kryptowalutach, które są stosunkowo przenośne i niepodlegające bezpośredniej kontroli państwa.
4. Nieruchomości za granicą: Zakup mieszkania lub domu w bezpiecznym kraju to nie tylko inwestycja, ale także realna baza awaryjna – miejsce, do którego można od razu udać się w razie zagrożenia. Popularne wśród Polaków są pod tym względem Hiszpania czy Włochy, oferujące relatywnie przystępne ceny i łagodny klimat.

Plan komunikacyjny i ewakuacyjny: jak nie stracić kontaktu i celu

1. Zapasowe kanały łączności: Ustal z rodziną i przyjaciółmi awaryjne sposoby kontaktu, np. przez komunikatory internetowe (Telegram, Signal), adresy e-mail, a w miarę możliwości – krótkofalówki czy telefony satelitarne.
2. Miejsce spotkania na wypadek rozdzielenia: Określ konkretny punkt (np. dom krewnych za granicą), w którym spotkacie się, jeśli łączność zawiedzie.
3. Dokumenty i gotówka: Miej zawsze w pogotowiu spakowany zestaw awaryjny z najważniejszymi dokumentami (paszport, dowód, akty urodzenia, dokumenty medyczne), gotówką w różnych walutach oraz ich kopiami cyfrowymi przechowywanymi w chmurze.

Kierunki ewakuacji: gdzie szukać schronienia?

Wybór bezpiecznego kierunku zależy od wielu czynników: geopolityki, dostępności, znajomości języka i osobistych kontaktów.

1. Europa Zachodnia: naturalny pierwszy wybór. Kraje takie jak Niemcy, Francja, Hiszpania, Holandia czy Czechy oferują bliskość geograficzną, istniejące duże społeczności polonijne, stabilność polityczną i rozwinięte systemy pomocy socjalnej. W razie konfliktu można tam liczyć na tymczasowe zakwaterowanie, dostęp do opieki medycznej i względne bezpieczeństwo. To kierunek, który daje szansę na stosunkowo szybką adaptację.
2. Szwajcaria: neutralna przystań dla wtajemniczonych. Od lat uchodzi za jedno z najbezpieczniejszych państw świata – bogate, neutralne i doskonale zorganizowane. Jednak osiedlenie się tam nie jest łatwe. Pobyt powyżej 90 dni wymaga pozwolenia, a uzyskanie stałego pobytu lub obywatelstwa to proces trwający lata. Szwajcaria to opcja dla tych, którzy mogą sobie na nią pozwolić finansowo i są gotowi spełnić rygorystyczne wymagania imigracyjne.
3. Austria: bezpieczna, ale z politycznymi zastrzeżeniami. Bliski, stabilny kraj UE, który nie jest członkiem NATO, co teoretycznie zmniejsza jego bezpośrednie zaangażowanie w konflikt. Mimo wysokiego poziomu życia, w ostatnich latach w Austrii widać pewne prorosyjskie sympatie. Oznacza to, że uchodźcy z kraju walczącego z Rosją mogą nie spotkać się tam z tak entuzjastycznym przyjęciem jak w Niemczech czy Skandynawii. To dobry kierunek dla osób z konkretnymi umiejętnościami lub kontaktami.
4. Skandynawia: surowy klimat, ale maksymalne bezpieczeństwo. Szwecja i Finlandia to państwa o niezwykle wysokiej kulturze administracyjnej, silnym poczuciu odpowiedzialności obywatelskiej i doskonale rozwiniętych systemach obrony cywilnej. Finlandia od dekad prowadzi politykę „obrony totalnej”. Mimo chłodnego klimatu i wysokich kosztów życia, oferują one przewidywalność i odporność na chaos, której może brakować w innych miejscach. Należy jednak pamiętać, że ich niedawne wejście do NATO zmienia nieco dotychczasowy obraz bezpiecznego azylu.

Emigracja na stałe: ostateczne, ale najpewniejsze rozwiązanie

W chwili obecnej bezpośrednie ryzyko wybuchu wojny w Polsce jest – miejmy nadzieję – wciąż niskie. Dlatego najskuteczniejszym sposobem zabezpieczenia się jest emigracja na stałe, podjęta z wyprzedzeniem. Dla młodych ludzi, którzy nie chcą ryzykować udziału w potencjalnym konflikcie, wyjazd do stabilnego kraju jest inwestycją w spokojną przyszłość. Pozwala uniknąć mobilizacji, a jednocześnie zbudować życie w miejscu oferującym lepsze perspektywy. Państwa takie jak Dania, Włochy czy Hiszpania dają szansę na naukę języka, zdobycie doświadczenia i stworzenie nowego domu, zanim jakikolwiek kryzys nadejdzie.

Podsumowanie: elastyczność ponad wszystko

W czasie wojny żaden plan nie jest w 100% pewny. Granice się zamykają, sojusze zmieniają, a bezpieczne szlaki ewakuacji mogą zostać zablokowane z godziny na godzinę. Dlatego najcenniejszą cechą jest elastyczność. Zamiast kurczowo trzymać się jednego scenariusza, warto mieć kilka wariantów działania, alternatywne kierunki ucieczki i rozproszone zasoby. Osoby najlepiej przygotowane to nie te, które wszystko przewidziały, lecz te, które potrafią się szybko zaadaptować, gdy sytuacja wymyka się spod kontroli. Pamiętajmy – chodzi o to, by przeżyć i ochronić swoich bliskich, a nie o to, by udowodnić komukolwiek swoją „odwagę” czy patriotyzm.

Zrobiłem sondę przy tej okazji pytając ludzi – co zrobią gdy jutro zacznie się wojna?