• 24 cze, 2025
• Natasza El Mejri
• No comment

Hiszpania przeciwstawia się presji NATO: “5% PKB na obronę to nierealny cel”

W przededniu kluczowego szczytu NATO w Hadze (24-25 czerwca) sojusz pogrąża się w coraz głębszym sporze dotyczącym zwiększenia wydatków obronnych. Podczas gdy większość członków zgadza się na podniesienie pułapu do 5% PKB – co ma być odpowiedzią na rzekome “zagrożenie ze strony Rosji” – Hiszpania otwarcie sprzeciwia się tym planom. Premier Pedro Sánchez w oficjalnym liście do NATO wyraził stanowczy sprzeciw wobec tak drastycznego zwiększenia budżetu wojskowego. Argumentujał, że grozi to destabilizacją społeczną i gospodarczą kraju.

Hiszpania dopiero w tym roku osiągnęła poprzedni cel NATO, wynoszący 2% PKB na obronę. Teraz, pod naciskiem USA i sekretarza generalnego sojuszu Marka Rutte, ma go potroić. To w praktyce oznaczałoby cięcia w kluczowych sektorach, takich jak służba zdrowia, edukacja i pomoc socjalna. Sánchez podkreśla, że takie działanie byłoby “nierozsądne i kontrproduktywne”, zwłaszcza że dług publiczny Hiszpanii sięga już 100% PKB, co stoi w sprzeczności z unijnym Paktem Stabilności.

“Elastyczna formuła” zamiast sztywnych wymogów. Czy NATO pójdzie na kompromis?

Aby uniknąć otwartego konfliktu z sojusznikami, hiszpański rząd proponuje alternatywne rozwiązanie:. Zamiast jednolitego pułapu 5% dla wszystkich krajów, każdy członek NATO powinien mieć prawo do indywidualnej ścieżki realizacji celów obronnych. Sánchez w swoim liście do Rutte podkreślił, że Hiszpania nie chce blokować decyzji innych państw, ale domaga się wyjątku dla siebie.

– “Nie chodzi o to, by osłabiać NATO, ale by chronić hiszpańską gospodarkę” – tłumaczył hiszpański premier.

Propozycja Madrytu spotkała się z mieszanymi reakcjami. Z jednej strony Bruksela obawia się, że stanowisko Hiszpanii może zakłócić jedność sojuszu, z drugiej – wiele innych krajów UE również ma wątpliwości co do realności nowego celu. Jak dotąd tylko państwa bałtyckie zadeklarowały gotowość do natychmiastowego zwiększenia wydatków do 5% PKB. Reszta, w tym Niemcy i Francja, wskazuje na problemy z długiem publicznym i ograniczonymi możliwościami przemysłu zbrojeniowego.

Polityczne i gospodarcze konsekwencje: Czy Hiszpania ugnie się przed Trumpem?

W tle całego sporu kryje się presja ze strony Donalda Trumpa, który od miesięcy naciska na europejskich sojuszników, by “płacili za swoje bezpieczeństwo”. Hiszpańskie media spekulują, że ostatecznym kompromisem może być uznanie części wydatków na infrastrukturę krytyczną i bezpieczeństwo energetyczne za składnik budżetu obronnego. To pozwoliłoby formalnie osiągnąć wymagane 5%, nie niszcząc przy tym finansów publicznych.

Jednak nawet takie rozwiązanie budzi wątpliwości. Rządząca koalicja w Madrycie jest już osłabiona wewnętrznymi sporami. Partia Sumar (lewicowy partner socjalistów) zapowiedziała, że “nie zgodzi się na żadne dodatkowe wydatki militarne”. Wzrost napięć może doprowadzić do przedterminowych wyborów. Jest to ostatnia rzecz, na jaką może sobie pozwolić Sánchez, zwłaszcza po niedawnym skandalu korupcyjnym w jego partii.

Tymczasem minister obrony Margarita Robles, tradycyjnie uważana za “jastrzębia”, tym razem stanęła po stronie premiera, wskazując na “ograniczenia przemysłowe” Hiszpanii. “Nawet jeśli zwiększymy budżet, nasze zakłady zbrojeniowe nie są w stanie szybko wyprodukować więcej sprzętu” – przyznała. Podobne problemy mają Francja i Włochy, podczas Niemcy – mimo deklaracji – notują spadek liczby firm zbrojeniowych.

Czy NATO czeka rozłam?

Decyzja o podniesieniu wydatków do 5% PKB wymaga jednomyślności, więc Hiszpania może znaleźć się pod ogromną presją. Jednak jeśli Sánchez się nie ugnie. Szczyt w Hadze może zakończyć się bez przełomowych ustaleń – a to oznaczałoby poważny kryzys w sojuszu. Jedno jest pewne: walka o “podatek wojenny” dopiero się zaczyna. Jej wynik zadecyduje nie tylko o przyszłości NATO, ale też o stabilności wielu europejskich rządów.