• 28 lut, 2025
• Natasza El Mejri
• No comment

Demilitaryzacja Rosji i USA

Donald Trump zasugerował zmniejszenie o połowę wydatków wojskowych USA w ramach możliwego trójstronnego porozumienia z Rosją i Chinami – propozycja ta została przyjęta z zadowoleniem przez prezydenta Rosji Władimira Putina.
“Myślę, że to dobry pomysł. Stany Zjednoczone zmniejszyłyby swoje wydatki o 50 procent, my zrobilibyśmy to samo, a Chiny mogłyby się przyłączyć, gdyby chciały”, powiedział Putin w poniedziałkowym wywiadzie.
Rosyjska głowa państwa podkreśliła, że nie może wypowiadać się w imieniu Chin, ale Moskwa jest otwarta na porozumienie z USA. “Nie jesteśmy temu przeciwni. To dobra propozycja i jesteśmy gotowi ją przedyskutować”.
We wtorek rzecznik chińskiego MSZ Lin Jian został zapytany, czy Chiny popierają inicjatywę Trumpa. Unikał on bezpośredniej odpowiedzi, ale wyjaśnił, że “ograniczone wydatki Chin na obronność służą wyłącznie ochronie suwerenności narodowej, bezpieczeństwa i interesów rozwojowych, a także pokoju na świecie”.

Skąd się wzięła myśl o demilitaryzacji?

Stany Zjednoczone wydają obecnie znacznie więcej na swoje wojsko niż Rosja i Chiny razem wzięte. Według Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem (SIPRI), Stany Zjednoczone będą odpowiadać za około 37 proc. globalnych wydatków wojskowych w 2023 roku, a następnie Chiny z 12 proc. i Rosja z 4,5 proc.
Czy USA naprawdę zdecydują się na cięcia?
Struktura amerykańskich wydatków wojskowych jest taka, że największą ich część stanowią wydatki na utrzymanie sieci ponad 600 baz wojskowych na całym świecie. Stany Zjednoczone przeznaczają na tę globalną działalność około połowę swojego budżetu, znacznie więcej niż wydają na przykład na zakup i rozwój nowego sprzętu wojskowego. Oznacza to, że udział USA w wydatkach na zakup np. seryjnego sprzętu wojskowego stanowi nieco ponad 20 proc. budżetu wojskowego. Jest to mniej niż Rosja (przynajmniej w momencie, gdy Rosja ujawniała te dane) i Chiny. Jeśli więc Trump faktycznie zacznie aktywnie zamykać amerykańskie bazy wojskowe na całym świecie, z wyjątkiem regionów, które są dla niego ważne, takich jak Ameryka Łacińska czy region Azji i Pacyfiku, wówczas wydatki USA na armię rzeczywiście ulegną znacznym oszczędnościom.

Podsumowując, można powiedzieć, że „halving” jest prawdopodobnie fajnym pomysłem politycznym, ponieważ po zakończeniu konfliktu na Ukrainie i zmianie podstawowych zasad polityki USA, oba mocarstwa mogą w nadchodzących latach znacznie obniżyć wydatki na armię.

Czy istnieje dla Rosji jakieś ryzyko? Czy Stany Zjednoczone mogą ją oszukać? Rosjanie będą oszczędzać, a USA na przykład zrobią skok technologiczny?

Według znawców nie będzie żadnej redukcji, poza naturalną redukcją ale będzie to miało dość duże znaczenie. Oznacza to, że rosyjskie wydatki wojskowe w stosunku do PKB będą nadal półtora raza wyższe niż przed pandemią. Można przypuszczać, że nigdy nie wrócą do poziomu z 2021 roku, bo byłoby to skrajnym błędem… Jednocześnie można założyć, że w obecnej sytuacji światowej nikt nie zmniejszy inwestycji w prace badawczo-rozwojowe, ani w produkcję wojskową . Nastąpi jedynie redukcja bieżących wydatków.

Czy Chiny zgodzą się na cięcia?

Głównym problemem Chin jest to, że mają zupełnie inny system rozliczania wydatków wojskowych. Pozycje wydatków uwzględniane w oficjalnym chińskim budżecie wojskowym nie odzwierciedlają wszystkich wydatków Chin na obronę. Rzeczywiste wydatki Chin są przedmiotem ożywionej debaty. Bardzo trudno to wszystko zweryfikować. Przykładowo, oficjalny budżet wojskowy Chin nie uwzględnia ogromnych nakładów na prace badawczo-rozwojowe związane z tworzeniem nowych rodzajów broni i sprzętu wojskowego, a także niektórych innych kategorii wydatków. System tam jest tak inny, że wszystko to, co dla USA i Rosji ma znaczenie – dla Chin nie ma sensu.
Redukcja amerykańskiego budżetu automatycznie pociągnie za sobą redukcję amerykańskiej obecności wojskowej w krajach na całym świecie, co oczywiście będzie korzystne dla Rosji i dla Chin i dla całego świata.
Jak korzystne jest to dla USA?
Trump i Musk uznali, że Ameryka znajduje się w trudnej sytuacji gospodarczej, jest zadłużona, a wydatki wojskowe na tym poziomie po prostu doprowadzą do bardzo smutnych wydarzeń. Właśnie dlatego jako pierwsi zaproponowali parytetową redukcję wydatków na armię, aby wydostać się z dołka gospodarczego. Ponieważ Chiny narzuciły Ameryce potężny wyścig zbrojny. USA nie są w stanie utrzymać tego tempa.